Karcinom dojke

Karcinom dojke je najčešći maligni tumor u žena, (25% svih malignih tumora) i drugi najčešći uzrok smrtnosti u svetu. Godišnje se u svetu dijagnostikuje oko 2.4 miliona žena sa karcinomom dojke a oko 670 000 umre. Incidenca oboljevanja raste sa godinama starosti i najveća je kod žena preko 65 godina.

Kakva je situacija u Srbiji? Incidenca i smrtnost od karcinoma dojke u Vojvodini i Srbiji su u stalnom porastu. Smrtnost je za 35 godina porasla četiri puta sa trendom porasta oko 4.3% godišnje.  U Srbiji četiri žene umru svakoga dana od karcinoma dojke. Godišnje oboli oko 4400 žena  dok oko 1600 umre. Oko 23 000 žena trenutno živi sa karcinomom dojke u Srbiji. U Vojvodini se godišnje dijagnostikuje oko 1200 novih slučajeva.

‍

FAKTORI RIZIKA

Faktori rizika za rak dojke su često međusobno isprepletani i teško je izolovati specifičnu ulogu svakog od njih.

• Genetski faktori rizika – Smatra se da je oko 5-10% karcinoma dojke izazvano hereditarnim faktorom i vezuje se za mutacije u određenim genima najčešće BRCA 1, BRCA 2 i dr. Žene sa nasleđenim mutacijama BRCA 1 i BRCA 2 imaju oko 80% rizik da dobiju karcinom dojke u toku života a povećan je rizik i za karcinoma jajnika.
• Hormonski faktori rizika – rana menarha, kasna menopauza, nerađanje, prvi porođaj posle 30.godine, nedojenje, dugotrajna hormonska supstitucija estrogenima.
• Faktori sredine –Faktori rizika za obolevanje su  pored starosti i pola, životne navike, rana menarha, kasna menopauza, gojaznost.

‍

DIJAGNOSTIKA:

• Klinički pregled hirurga
• UZ pregled
• Mamografija
• MR dojki
• Iglena biopsija (core biopsija)

Dijagnostika tumora dojke u ranijem stadijumu bolesti doprinosi visokom procentu petogodišnjeg i desetogodišnjeg preživljavanja.

‍

Šta je MAMOGRAFIJA?

Mamografija je metoda pregleda dojki na rendgenskom aparatu specijalno konstruisanom za snimanje dojki. Dobijen snimak je mamogram. To je najsenzitivnija dijagnostička metoda za rano otkrivanje karcinoma dojke. Mamografijom se može uočiti tumor dok je u početnom, preinvazivnom stadijumu , milimetarske veličine i ne može se napipati.

Ne postoji savršena metoda pregleda dojki, te je najbolje dojke kontrolisati kliničkim pregledom hirurga, UZ i mamografijom a u posebnim slučajevima i magnetnom rezonancom.

‍

LEČENJE

U lečenju karcinoma dojke primenjuju se hirurgija, radioterapija i sistemska terapija kao i kombinacija istih. Modaliteti lečenja zavise od biologije tumora i stadijuma bolesti u kome se karcinom dojke dijagnostikuje.  Takođe lečenje se određuje u odnosu na stadijum bolesti u momentu dijagnostike tumora, da li se radi o ranom karcinomu dojke, lokalno uznapredovalom karcinomu ili o metastatskoj bolesti.

‍

Operacije karcinoma dojke

• Poštedna operacija (segmentektomija/lumpektomija, kvadrantektomija)
• Amputacija dojke
• Subkutana mastektomija (nipple sparing mastektomija) podrazumeva odstranjenje tumora i kompletne mlečne žlezde sa očuvanjem kože. Najčešće se u istom operativnom zahvatu radi i primarna rekonstrukcija dojke implantom. Indikacije za subkutanu mastektomiju su: multicentrični, veliki tumor, ekstenzivan DCIS (Ductal Carcinoma in Situ) ili recidiv nakon poštednih operacija. Obzirom na estetske i psihološke efekte poslednjih godina beleži se stalni porast ovih operacija.
• Evaluacija limfnih čvorova aksile (pazušne jame): sentinel node procedura, sampling aksile, disekcija aksile

Pacijentkinje sa karcinomom dojke imaju šansu za dugogodišnje preživljavanje, ako se bolest dijagnostikuje u što ranijem stadijumu bolesti i uz primenu savremenih modaliteta lečenja. I pacijentkinje sa metastatskim karcinomom dojke imaju šansu za duže preživljavanje, duže period bez progresije bolesti uz održan kvalitet života.

U mnogim zemaljama u svetu je smrtnost u padu zahvaljujući ranoj detekciji  i primeni efektivnijih tretmana u lečenju ove maligne bolesti.

SAVETI:

• Samopregled dojke jednom mesečno od 20.-te godine života
  

• Svim ženama između 20.-te i 30.-te godine života preporučuje se da urade klinički (palpatorni pregled dojki koji obavlja hirurg onkolog) i ultrazvučni pregled svake druge godine.
  

• Posle 30.-te godine života pregled hirurga i UZ dojki se obavezno rade jednom godišnje, nabolje 7 dana nakon prestanka menstrualnog krvarenja
  

• Između 40.-te i 45.-te godine života uraditi prvu (baznu) mamografiju. Nakon toga mamografija svake druge godine uz redovne godišnje preglede hirurga i UZ dojki.

‍